Нязручнае для ўладаў пытанне
- 10.06.2025, 10:06
Ураўненне сышлося, вінаваты ўсё ж знойдзены.
Дзіўная справа - Аляксандр Лукашэнка пахваліў еўрапейцаў. Але толькі для таго, каб чарговым разам папракнуць беларусаў у тым, што недастаткова вынікова працуюць, піша «Салідарнасць».
- Вось паехалі да нас людзі з вядомых рэгіёнаў, нашы пачалі: ну, як гэта так. Кажу, добра, ніякіх мігрантаў, у нас гэта жорстка кантралюецца. Але тады прадукцыйнасць працы трэба, як у Еўразвязе — у 3-5 разоў вышэйшая, — заявіў дыктатар 9 чэрвеня на сустрэчы з губернатарам Калінінградскай вобласці.
Лукашэнка дадаў, што ў Беларусі «тая эканоміка, якая ўласцівая ўсяму Еўразвязу», таму айчынным вытворцам трэба канкураваць з еўрапейскімі. А дзяржава, маўляў, падтрымае, паклапоціцца, каб прадпрыемствы маглі ўзяць крэдыты, маглі вырабіць патрэбны тавар і прадаць «на нашай велізарнай прасторы ў нашай Айчыне», а таксама за мяжой.
На першы погляд, логіка ў словах Лукашэнкі маецца. З падлікаў Міжнароднай арганізацыі працы, у 2024 годзе наша краіна заняла толькі 71-е месца ў свеце — паміж Туркменістанам і Кувейтам — паводле прадукцыйнасці працы. У сярэднім адна працоўная гадзіна беларуса МАП ацаніла на 31,5 даляра.
Ва ўсіх краінах-суседках Беларусі гэты паказчык вышэйшы: у Літвы — 39 месца (54,7 даляра за гадзіну), у Польшчы — 47-е ($48,8), Латвія на 51-м ($45,7), Расея на 52-м ($44.3). Украіны ў пераліку няма.
З іншага боку, у Пакістане, за чыіх працоўных мігрантаў так выступае Лукашэнка, прадукцыйнасць наогул шакавальная: $7,2 за гадзіну. У Азербайджане - $26,5. У Кітаі, з якім рэжым так імкнецца сябраваць - $19,8. А ў сярэднім у Еўрасаюзе-каля $71, гэта значыць, ніяк не ў 3-5 разоў вышэйшая, як сцвярджае дыктатар.
Дарэчы, зусім нядаўна ягоныя прэтэнзіі былі не такімі жорсткімі - у красавіку гэтага года Лукашэнка заяўляў, што прадукцыйнасць працы ў Беларусі ў 2-3 разы ніжэйшая, чым у ЕЗ. Гэта за месяц беларусы паспелі так «разленавацца», або дыктатар бярэ лічбы са столі?
Але значна цікавейшае іншае. Ці сапраўды працоўныя беларусы вінаватыя ў нізкай прадукцыйнасці працы?
І тут лукашэнкаўскаму рэжыму вельмі складана не выйсці на самога сябе. Бо самую нізкую прадукцыйнасць даюць прамысловыя гіганты - а гэта дзяржаўныя прадпрыемствы, з вялікай колькасцю супрацоўнікаў і з заробкамі (прынамсі, у банку вакансій) значна вышэйшымі за сярэдні ў краіне.
Пры гэтым заробкі гэтыя нічым, акрамя нястачы кадраў, не падмацаваныя: з экспартам прадукцыі ў айчынных вытворцаў справы вельмі не вельмі, складскія запасы растуць — гэта значыць, прыбыткаў, каб з іх плаціць работнікаў, у прадпрыемстваў няма. І падвышаць кошты проста так яны не могуць — «дзякуй» мудрай пастанове ўрада і асабіста грамадзяніну А.Лукашэнкі за дзяржаўны кантроль коштаў.
Спыніць стратныя вытворчасці ніхто не рызыкне - ёсць план выпуску прадукцыі. А набіраючы для яго крэдыты, іх з чагосьці трэба аддаваць, але айчынныя тавары, як мы памятаем, прадаюцца дрэнна - і так па коле.
Больш за тое, на большасці дзяржаўных прадпрыемстваў (пра што не раз казалі эканамісты) зусім не трэба такая колькасць работнікаў, якія атрымліваюць тыя самыя падвышаныя заробкі.
Але ж менавіта Лукашэнка і Ко многія гады з гонарам распавядаюць пра «выратаванне» вытворчасці і захаванне працоўных месцаў. І працягвае падтрымліваць на плаве, датуючы непрыбытковыя заводы і спісваючы іх пазыкі.
Пасля мадэрнізацыі айчынныя заводы працаваць лепш чамусьці не пачынаюць, мэнэджэраў на прадпрыемства Лукашэнка прызначае, як і здымае, па пстрычцы пальцаў, без усякай сувязі з іх кіраўнічымі кампетэнцыямі — а потым чарговым разам высвятляецца, што ў дырэктарах адны карупцыянеры, хабарнікі і ашуканцы.
З чаго б, пытаецца, у гэтых умовах прадукцыйнасці працы ў Беларусі вырасці?
Ой. Здаецца, ураўненне сышлося, вінаваты ўсё ж знойдзены — але беларускім уладам адказ відавочна не спадабаецца.