«Пуцін у нявыкрутцы»
- 11.06.2025, 19:02
Варыянтаў не так шмат.
Многія заходнія СМІ пішуць пра тое, што Расея ваюе на максімуме сваіх магутнасцяў - як у эканамічным плане, так і ў плане вайсковым. Экспэрты сцвярджаюць, што мы нібыта падыходзім да нейкай важнай рысы, калі Расеі спатрэбіцца перадых.
Сайт Charter97.org папрасіў пракаментаваць гэтую інфармацыю кіраўніка вайсковых праграм Цэнтра глабалістыкі «стратэгія ХХІ», капітана ВМС Украіны Паўла Лакійчука:
— Ведаеце, калі гаворка ідзе пра такія шырокія абагульненні, вельмі складана даць выразны адказ - так ці не. Тут трэба ўсё ж разбіраць сітуацыю па складніках, разглядаць прадмет з розных бакоў. Бо прадмет размовы мае мноства аспектаў - гэта сацыяльныя, палітычныя, эканамічныя і, вядома ж, вайсковыя параметры.
Калі казаць з пункту гледжання вайсковых чыннікаў, то можна канстатаваць, што той савецкі запас трываласці расейскае войска фактычна страціла. Магчыма, яно яшчэ нейкі час зможа падтрымліваць інтэнсіўнасць баявых дзеянняў на ранейшым узроўні, але характар вайны ўжо змяняецца, а разам з ім - сілы і сродкі.
Ужо цяпер кажуць, што значная частка боепрыпасаў і ўзбраенняў у расейскім войску паўночнакарэйскай вытворчасці. Гэта значыць, атрымліваецца, што расейскае войска спачатку «праела» савецкія запасы, а цяпер актыўна «праядае» паўночнакарэйскія — тыя самыя, якія КНДР назапашвала дзесяцігоддзямі для магчымай вайны з Паўднёвай Карэяй. Пры гэтым гэтыя запасы таксама даволі старыя.
Аднак паралельна абедзве краіны — і Расея, і Украіна — пераходзяць да вытворчасці новых тыпаў узбраенняў - тых, якія зусім не ўваходзілі ў лік асноўных яшчэ гадоў 10-20 таму. Цяпер характар вайны змяніўся, і патрэбы таксама мяняюцца. Прагназаваць, як усё будзе развівацца далей, вельмі складана. Але адна тэндэнцыя прасочваецца: сістэмы ўзбраенняў становяцца прасцейшымі і таннейшымі ў вытворчасці. Ва Украіны ёсць патэнцыял іх выпускаць, а ў Расеі тым больш.
Які характар будуць насіць баявыя дзеянні - вось у чым пытанне. Калі працягваць дзейнічаць тым жа спосабам – масавымі накатамі жывой сілы - то, думаю, у Расеі стае рэсурсаў на нейкі час. Гэта калі казаць пра кароткатэрміновую і сярэднетэрміновую перспектыву, пра баланс паміж мабілізацыйнымі магчымасцямі і стратамі асабовага складу.
Як правіла, каб планаваць і праводзіць аперацыі, патрэбныя як сілы на полі бою, так і пэўныя рэсурсы. Калі гэты розніца закрываецца - гэта значыць страты кампенсуюцца, а рэсурсы назапашваюцца — гэта дазваляе працягваць баявыя дзеянні. А калі прапорцыя ідзе ў мінус, гэта кажа пра тое, што альбо давядзецца мяняць характар баявых дзеянняў, альбо яны проста пачнуць згасаць — сіл ужо не стае дзейнічаць так, як раней.
Ці ёсць у Расеі рэзервы, чалавечыя рэсурсы? Відавочна, ёсць. Калі глядзець на бягучы фармат мабілізацыі ў Расеі, то яна пакуль ідзе за кошт найму. Але як рэзервовы варыянт заўсёды застаецца паўнавартасная мабілізацыя. Не кажучы ўжо пра магчымыя сацыяльныя наступствы, такі рэсурс існуе. Зноў жа, чаму Пуцін не хоча яго выкарыстоўваць - баіцца, не хоча, не ўпэўнены — тут складана сказаць.
Але ён відавочна спрабуе залучыць знешнія рэсурсы, тут можна падасць факт удзелу паўночнакарэйскіх вайскоўцаў, гэта была добрая спроба. Я не кажу цяпер пра страты або сам факт іх удзелу ў баявых дзеяннях — важны сам факт таго, што Пуцін змог пераканаць Кім Чэн Ына накіраваць пэўную колькасць такіх вайскоўцаў. Калі адзін раз атрымалася - значыць, можа атрымацца і другі.
І, вядома, ёсць жа яшчэ і беларускае войска. Гэта таксама патэнцыйны рэсурс, на які Пуцін слінкі пускае ўжо не першы год. Ці ёсць у яго магчымасць рэальна выкарыстоўваць гэты рэсурс? Так, Лукашэнка трымаецца за сваё войска — гэта яго адзіная рэальная апора ўнутры краіны. Але пры гэтым гэтае войска наскрозь працятая расейскай агентурай.
У нейкі момант, без волі самога Лукашэнкі, ягонае войска можа апынуцца пад кантролем іншых структур. Ці гатовы Пуцін пайсці на такі радыкальны крок? Хутчэй за ўсё, пакуль не гатовы, але рэсурс такі ёсць, ёсць такі патэнцыял. Таму пакуль заўчасна казаць пра тое, што ў Расеі высільваецца людскі рэсурс.
Таксама важны і эканамічны патэнцыял. Тут я не магу казаць кваліфікавана, бо гэта ўсё ж такі патрабуе аналізу прафесійных эканамістаў — макраэканамічных паказчыкаў, прапорцыі вайсковай і мірнай эканомікі. Я не бяруся даваць дакладную ацэнку. Але мне здаецца, калі паглядзець на ўсю сітуацыю комплексна, то Пуцін стаіць перад нявыкртукай свету.
- Што гэта азначае?
— За тры гады вайны ён змог перабудаваць расейскае грамадства, змяніць яго псіхалагічны настрой, пераналадзіць эканоміку і наогул саму дзяржаву на вайсковыя рэйкі. Гэта свайго кшталту наркотык, таму вяртанне да метадаў кіравання мірнага часу будзе каласальным стрэсам для Расеі, большым, чым працягваць вайну. Мне здаецца, таму Пуцін будзе зацікаўлены ў тым, каб вайна працягвалася бясконца.
Ён разумее, што гэта немагчыма, але іншага выйсця ў яго няма. І нават калі гэта будзе вайна не з Украінай, то гэты выхлап трэба будзе накіроўваць у нейкі іншы бок. Гэта як у старым савецкім фільме «Іван Васільевіч мяняе прафесію»:
- Стральцы бунтуюць!
- Адпраўце іх у Тмутаракань.
- Там ужо ваявалі.
- Тады давайце на Казань.
Вось прыкладна такая сітуацыя, не самая радасная. Але пры пэўным ціску на фронце і замежным палітычным ціску, калі з усіх бакоў будуць ціснуць, то магчыма, гэтая машына можа проста зламацца. І тады ўнутры адбудуцца змены, у Расеі не будзе іншага выйсця.
- Якія галоўныя крокі трэба зрабіць, каб у Расеі скончыліся рэсурсы?
- Ну, па-першае, санкцыі, якія ўводзяцца супраць Расеі, гэта добра. Але гэта ж далёка не першая краіна, якая знаходзіцца пад санкцыямі. У дыктатарскіх рэжымаў і дзяржаў-выгнанцаў ужо даўно напрацаваныя механізмы абыходу гэтых абмежаванняў. Пачынаючы з Ірана і Паўночнай Карэі — хаўруснікаў самой Расеі — за дзесяцігоддзі склаўся цэлы бізнэс, які робіць грошы на замежных санкцыях.
Фактычна, гэта нефармальнае пагадненне: мы робім выгляд, што накладваем санкцыі, а вы робіце выгляд, што іх выконваеце. Пры гэтым ствараюцца схемы іх абыходу. Усе санкцыі працуюць толькі калі за імі рэгулярна сочаць і перакрываюць шчыліны. Гэта самы складаны і адказны элемент санкцыйнай палітыкі.
Абвясціць санкцыі - гэта дэмарш, прыгожы жэст. Усе гэта бачаць, ёсць міжнародная рэакцыя, фармуецца пэўны маральны імідж у краін, якія іх уводзяць. А вось падтрымліваць санкцыйны рэжым, узмацняць яго — гэта ціхая, непрыкметная праца. За яе ніхто не пахваліць. Але калі вы іх не прытрымліваецеся, вы можаце добра зарабіць.