«Ізраіль робіць стаўку на змену рэжыму ў Іране»
- 20.06.2025, 10:47
Хто стаіць за ядзернай праграмай Тэгерана?
Ізраіль ужо тыдзень атакуе вайсковыя цэлі Ірана, ставячы перад сабой задачу знішчыць яго ядзерную праграму. Ці па плячы ЦАХАЛ гэтая місія?
Такое пытанне сайт Charter97.org задаў палкоўніку запасу УСУ, удзельніку міратворчых місій у Косаве і Іраку, вайсковаму эксперту Сяргею Грабскаму:
- Не, вядома. Па-першае, трэба разумець, які аб'ём задачы стаіць. Па-другое, трэба разумець, што канкрэтна мы маем на ўвазе пад знішчэннем ядзернай праграмы. Знішчыць фізічна цалкам тыя аб'екты, якія абазначаныя як аб'екты ядзернай праграмы, Ізраіль не можа. У яго банальна няма адпаведных боепрыпасаў. Тэхнічна гэта немагчыма, бо вы можаце знішчыць, дапусцім, нейкія элементы на паверхні, вы можаце пашкодзіць нейкія элементы, якія залягаюць глыбока, але фізічныя элементы праграмы, якія знаходзяцца недзе глыбока пад зямлёй - дастаць немагчыма. Бо, ведаеце, ключавыя моманты іранскай ядзернай праграмы распрацоўваліся пад кіраўніцтвам Расеі.
Возьмем звесткі тых фізікаў-ядзершчыкаў, якія былі знішчаныя, або якія пакуль яшчэ не знішчаныя, вы здзівіцеся, але большасць з іх вучылася ў расейскіх ВНУ і нават абаранялася там. Адгэтуль мы можам зрабіць суцэль лагічную здагадку, што ўся гэтая ядзерная праграма курыравалася адмыслоўцамі з Расеі.
Ведаеце, ёсць такое паняцце як інстытуцыянальны досвед, які гаворыць, што глыбіня залягання такога аб'екта павінна складаць пэўную колькасць метраў і не менш. Ён павінен быць абсталяваны вось такімі і такімі спецыфічнымі канструкцыямі. Гэта значыць, я далёкі ад думкі, што там толькі адзін уваход і ўсё. Я далёкі ад думкі, што там няма камунікацый дублявання. Я далёкі ад думкі, што там толькі адна лінія водазабеспячэння, энэргазабеспячэння і гэтак далей. Я далёкі ад думкі, што там няма генератараў і іншага. Гэта значыць, нейкай сістэмы самазабеспячэння, нават калі мы выкажам здагадку, што ўваходы будуць заваленыя.
Якім бы магутным у сваім вайсковым патэнцыяле не быў Ізраіль, фактар тэрыторыі мае ролю. Таму адказ адназначны і катэгарычны - не, вядома.
Але Ізраіль на гэта і не разлічвае. Бо ён робіць акцэнт не на разбурэнне гэтай праграмы, а на знішчэнне рэжыму ў Іране і ўстанаўленне дэмакратыі. Больш гнуткага рэжыму, які дазволіць развязаць пытанне канчаткова.
Падкрэслю, справа ў тым, што без допуску на аб'ект гэтую задачу развязаць немагчыма. Гэта значыць, тут некаторыя кажуць, што «вось, яны там будуць высаджваць дэсант». Я на гэта гляджу з жахам. Бо імавернасць таго, што гэты дэсант не вернецца, 99,999%.
Казаць аб тым, што Ізраіль саматугам можа справіцца з гэтай праграмай, немагчыма. Я скажу больш, нават калі Амерыка перадасць нейкія тыпы зброі, то яны павінны будуць сціраць краіну з твару зямлі, знішчаючы менавіта сістэмы жыццезабеспячэння. Ці пойдзе на гэта Амерыка? Прабачце, у мяне ёсць сур'ёзныя сумневы наконт гэтага. Таму што тут жа сусветная супольнасць узніме шум. Ці наўрад гэта будзе.
Яшчэ адзін момант. Я шмат разоў казаў, што да такой вайны свет у апошні час не рыхтаваўся. Узнікне самае простае пытанне: вы ўпэўненыя, што нават калі Злучаныя Штаты падключацца, колькасць адпаведных боепрыпасаў забяспечыць выкананне задачы такога аб'ёму? Гэта не Афганістан ці Пакістан, дзе можна наносіць адзін удар адной бомбай, падрываючы адно збудаванне.
Тут мы маем справу з праграмай, разгалінаванай і раззасяроджанай. Таму нават калі вы на нейкім этапе знішчыце элемент гэтай праграмы, усю праграму без фізічнай прысутнасці на месцы ўжо знішчыць не можаце. Гэта мусіць быць усім зразумела.
- Раскажыце падрабязней, якім чынам у гэтай ядзернай праграме ўдзельнічала Расея.
- Давайце пачнём з самага пачатку. Метадам выключэння. З кім іранцы маглі супрацоўнічаць наконт ядзерных праграм? Злучаныя Штаты? Не. Брытанія? Не. Францыя? Не. Кітай? Ён у гэтай справе вельмі асцярожны. Застаецца толькі Расея. Хто будуе атамныя станцыі ў Іране? Расея. Як мы з вамі ўжо вызначылі, хто навучаў адмыслоўцаў? Усё тая ж Расея.
Тады хто займаўся распрацоўкай гэтай праграмы? Хто забяспечыў супрацоўніцтва, каардынацыю тэхналогій? Толькі Расейская Федэрацыя, якая нясе наўпроставую адказнасць за распрацоўку ядзернай праграмы Ірана.