Наталля Радзіна: Ёсць некалькі прычын, чаму Келаг прыехаў у Менск
- 23.06.2025, 12:32
Рэжым Лукашэнкі слабы і гатовы вызваляць палітвязняў.
Галоўная рэдактарка сайта Charter97.org Наталля Радзіна ў інтэрв'ю YouTube-каналу вядомага журналіста Яўгена Кісялёва пракаментавала візіт у Менск спецпрадстаўніка прэзідэнта ЗША Кіта Келага і вызваленне 14 беларускіх палітвязняў, у тым ліку - народнага блогера Сяргея Ціханоўскага, якое адбылося 21 чэрвеня:
- Вызваленне Сяргея Ціханоўскага і іншых палітвязняў паказвае нам, што неабходна захоўваць санкцыйны ціск на дыктатуру ў Беларусі датуль, пакуль не будуць вызваленыя ўсе палітычныя зняволеныя. Рэжым Лукашэнкі слабы і гатовы вызваляць вязняў сумлення ў абмен на змякчэнне санкцыйнага рэжыму.
Вядома ж, мы вітаем візіт Кіта Келага ў Беларусь. Спачатку ён выклікаў шмат пытанняў, было незразумела, пра што ў кантэксце вайны Расеі і рэжыму Лукашэнкі супраць Украіны можна гаварыць з абсалютна ручным дыктатарам, але гэты візіт быў апраўданы якраз вызваленнем вязняў сумлення.
І трэба працягваць патрабаваць вызвалення абсалютна ўсіх палітычных вязняў.
Яўген Кісялёў задаецца пытаннем, у чым была місія Кіта Келага ў Беларусі. ЗША хочуць адарваць рэжым Лукашэнкі ад Расеі? Наталля Радзіна мяркуе, што развязанне такой задачы не пад сілу нават Вашынгтону:
- Лукашэнка абсалютна несамастойны ў сваіх дзеяннях і не ў стане кантраляваць уласнае войска. І мы бачылі ў 2022 годзе, што ўсе ягоныя запэўненні, што з тэрыторыі Беларусі ва Украіну не ўвойдуць расейскія вайскоўцы, выявіліся хлуснёй. Таму казаць пра нейкую самастойнасць Лукашэнкі мы не можам.
Мае ўкраінскія сябры, палітыкі і дыпламаты, пыталіся, навошта Келаг едзе ў Менск. Думаю, што зараз Пуціну і Лукашэнку вельмі важна захоўваць нейкі перамоўны працэс з ЗША, бо яны баяцца прэзідэнта Трампа, яны разумеюць, што ён абсалютна непрадказальны, што нельга давяраць яго заявам аб перамовах. Сітуацыя з Іранам гэта паказала. Можна казаць аб перамовах, а на наступны дзень нанесці ракетны ўдар па ядзерных аб'ектах.
І таму іх задача, каб Трамп заставаўся ў гэтым перамоўным працэсе ўсякім коштам і не перайшоў да рашучых дзеянняў, не ўвёў зруйнавальныя санкцыі супраць Расеі і Беларусі.
Думаю, у Маскве Лукашэнку далі адмашку і сказалі размаўляць з амерыканцамі і вызваляць вязняў сумлення. Гэта добра, бо няма нічога важнейшага за чалавечае жыццё. Пакуль ідзе гэты перамоўны працэс, пакуль яны абмяркоўваюць, якія будуць крокі ў адказ з боку ЗША, важна, каб на волю выйшлі ўсе палітычныя зняволеныя.
Ці мог Кіт Келаг папярэдзіць Лукашэнку аб наступствах правакацый падчас расейска-беларускіх вучэнняў «Захад-2025»? Наталля Радзіна не выключае, што гэта адна з прычын візіту амерыканцаў у Менск:
- Вучэнні «Захад-2025», якія пройдуць у верасні, выклікаюць вялікую занепакоенасць і ў краінах Балтыі, і ў Польшчы. І, дарэчы, гэтымі днямі гетман узброеных сіл Украіны Аляксандр Сырскі сказаў, што не выключаецца напад з тэрыторыі Беларусі ва Украіну. І, канешне ж, тут можна і трэба ўзмацняць санкцыі супраць беларускага рэжыму.
Можна было б, напрыклад, адключыць усе беларускія банкі ад SWIFT. Зноў жа, вельмі важна адсочваць санкцыйны рэжым у дачыненні да беларускіх нафтапрадуктаў і калійных угнаенняў. Непасрэдна па рэжыме Лукашэнкі ўдарыла б узмацненне санкцый супраць Расеі, у тым ліку на энэргарэсурсы або ўстанаўленне столі коштаў расейскай нафты. Адначасова наносіўся б удар і па лукашэнкаўскай эканоміцы. Тут безумоўна ёсць над чым працаваць.
Ці стане вызвалены блогер Сяргей Ціханоўскі адным з лідараў беларускай апазіцыі? Наталля Радзіна адзначае, што пра гэта пакуль рана казаць:
- Мяркую, што гэтыя пытанні наогул некарэктна яму задаваць, бо чалавек павінен прыйсці ў сябе. Сяргей Ціханоўскі толькі выйшаў з турмы. І, мяркуючы па прэс-канферэнцыі, ён пакуль з цяжкасцю ўяўляе, што будзе рабіць далей. Былы палітвязень толькі сказаў, што мае намер аднаўляць працу свайго YouTube-канала. Нагадаю, што Сяргей Ціханоўскі быў у 2019-2020 гадах вядомым блогерам.
Галоўная рэдактарка сайта Charter97.org выказала меркаванне, што лукашэнкаўская наменклатура спрабуе адлюстраваць збліжэнне з Захадам. Журналістка ўказала на склад удзельнікаў перамоў паміж беларускім рэжымам і ЗША:
- Акрамя старшыні КДБ Івана Церцеля, быў сталы прадстаўнік Беларусі ў ААН Валянцін Рыбакоў. Хто такі Валянцін Рыбакоў? Гэта стары кар'ерны дыпламат, які шмат гадоў працуе ў беларускай уладзе, абслугоўваючы яе найперш у ЗША.
Гэта муж Наталлі Пяткевіч, экс-намесніцы кіраўніка адміністрацыі Лукашэнкі. Цяпер яна віцэ-прэм'ер. Наталля Пяткевіч, як і яе муж Валянцін Рыбакоў, вядомая як даўні перамоўнік з боку рэжыму Лукашэнкі з Захадам.
Перамовы ЗША з афіцыйным Менскам, я ўпэўненая, арганізаваныя гэтай парай. Трэба сказаць, што ў 2008 годзе, дзякуючы кантактам Наталлі Пяткевіч з адміністрацыяй тагачаснага прэзідэнта ЗША, таксама былі вызваленыя беларускія палітычныя вязні. Пасля прэзідэнцкіх выбараў 2006 года ў турму патрапіў кандыдат у прэзідэнты Аляксандр Казулін. CША ўвялі эканамічныя санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі, прынамсі, санкцыі супраць прадпрыемстваў «Белнафтахіма». Дзякуючы перамовам і вызваленню палітвязняў, санкцыі былі знятыя. Цяпер я бачу, што Лукашэнка кінуў Пяткевіч з Рыбаковым на гэты накірунак.
Сітуатыўна гэта нядрэнна, бо можа прывесці да вызвалення палітычных вязняў. І, магчыма, нават да некаторага паслаблення рэпрэсій унутры краіны.
Лукашэнка марыць, каб сталіцай перамоў паміж Расеяй і Украінай зноў стаў Менск. І пра гэта можа гаварыцца падчас перамоў з амерыканцамі, мяркуе Наталля Радзіна:
- Лукашэнку вельмі хочацца вярнуцца ў сітуацыю 2015 года, калі з яго былі знятыя санкцыі і ён здабыў легітымнасць у вачах Захаду. Ён марыць вярнуць сабе зорную гадзіну, калі ў Менск з'едуцца заходнія лідары, прэзідэнт ЗША, прыедзе Пуцін і прэзідэнт Зяленскі, а ён будзе «вёдрамі каву падносіць», як ён расказваў раней.
А ці пагодзіцца на гэта Украіна? Бо як сказаў мой добры сябар Зміцер Бандарэнка, што значыць «Менск-3»? Гэта азначае, што будзе паўторны напад на Украіну з тэрыторыі Беларусі.
Калі мы сёння зноў зробім Менск пляцоўкай для перамоў, гэта скончыцца трагічна. На гэты раз нападуць не толькі на Украіну, але і на краіны Балтыі і Польшчу. Магчыма, гэта адбудзецца не сёлета, а праз чатыры гады, як заяўляюць еўрапейскія лідары.
Яшчэ адна з прычын, чаму Лукашэнка хоча перамоў з Захадам, — боязь дыктатара за сваю бяспеку:
- Пуцін губляе аднаго за другім сваіх хаўруснікаў. Рэжым Асада абрынуўся, зруйнавальныя ўдары па «Хезбале» і ХАМАСу, цяпер ЗША, на шчасце, далучыліся да вайны супраць Ірана і наносяцца ўдары па ядзерных і вайсковых аб'ектах. Пуцін ужо аслаблены. Лукашэнка бачыць гэта, яго гэта палохае.
Не выключаю, што на перамовах з амерыканцамі маглі абмяркоўвацца нейкія гарантыі бяспекі для самога Лукашэнкі. Але хто іх сёння можа даць? У выпадку падзення рэжыму Пуціна, Лукашэнка не ўтрымаецца ва ўладзе і 30 хвілін.
Як ён зможа захаваць уладу, калі ўсе рэсурсы ў яго сёння ідуць з Масквы. Ніякі Захад яму іх не дасць. А гэта танныя нафта і газ, мільярды даляраў беззваротных крэдытаў, датацый.
Калі расейскі рэжым абрынецца, думаю, беларуская наменклатура хутка пераабуецца. Яна да гэтага гатовая. Будуць і народныя пратэсты. Перамены будуць па прыкладзе 90-х у Маскве - правал ГКЧП і неадкладная рэвалюцыя. Вельмі важна скарыстацца гэтым шанцам, каб да ўлады прыйшлі не былыя лукашысты, а дэмакратычная апазіцыя, якая б пачала неадкладныя рэформы і рух краіны ў бок Еўразвязу.