Лукашэнка хацеў мільярдаў, а атрымаў стрэлкі для цягнікоў
- 19.07.2025, 17:12
Гульня дыктатара выглядае як дрэнна пастаўлены фарс.
Беларусь усё яшчэ гуляе ў «еўразійскую інтэграцыю», але цяпер гэта выглядае як дрэнна пастаўлены фарс. Расея не дае грошай, кітайцы забіраюць рынак, а на выхадзе – стрэлкі для цягнікоў і кабіны для камбайнаў на суму, якая выклікае раздражненне, піша выданне «Белорусы и рынок».
Еўразійская інтэграцыя ператвараецца ў капуснік
«Летась мы запусцілі механізм падтрымкі прамысловай кааперацыі, але пакуль няма вынікаў. Адобрылі два праекты на 17 мільёнаў даляраў - выпуск стрэлак для чыгунак і кабін для камбайнаў. Аж смешна!» - сказаў Лукашэнка на Еўразійскім саміце ў Менску.
Для Менска ўся гэтая «інтэграцыя» – гэта не пра агульныя каштоўнасці і не пра шматбаковае супрацоўніцтва. Гэта пра грошы і рынкі. Пра магчымасць прадаваць у Расею ўсё, што вырабляецца, незалежна ад таго, трэба гэта камусьці ці не.
Але Беларусь стала на якар. І гэты якар - Расея. А карабель пад назвай «Еўразійская інтэграцыя» рыпіць, хіліцца, але тоне павольна, каб усе маглі паспець зрабіць выгляд, што гэта нармальны працэс.
У нармальным свеце на рынку ёсць канкурэнцыя, у інтэграцыі павінна быць як у старым дабром СССР: вырабіў – адвёз у суседні рэгіён, атрымаў грошы з агульнага бюджэту. А калі нешта не прадаецца, то ў канцы года «спішам па брацку». Гэтая схема шмат гадоў працавала. Пакуль у Расеі не скончылася нафта на дурніцу.
У Расеі больш няма лішніх грошай
У расейскім бюджэце за паўгода ўжо дэфіцыт 3,7 трлн расейскіх рублёў - гэта амаль увесь план на год. Грошы не сыходзяць на еўразійскія праграмы або дапамогу саюзнікам. Яны ідуць на вайну. Войска з’ядае бюджэт, а эканоміка не паспявае за гэтым апетытам. Расея не толькі не раздае новыя крэдыты, але і сама шукае, дзе пазычыць.
Лукашэнка звык, што Расея перыядычна «заплюшчвае вочы» на старыя пазыкі Беларусі. Але гэта была палітыка часоў нафтавай дармаўшчыны. Цяпер Расея часткова даруе старое - але новых грошай не дае. Гэта ўжо не «дапамога хаўрусніку», а чыстая эканоміка: «самі на нулі».
Што адбываецца ў Расеі?
З расейскім рынкам таксама здарылася непрыемнасць. Ён перастаў быць рынкам, куды можна збываць усё, што завалялася на складах. Раней схема была простай: што вырабіў, тое і павёз у Расею. Усё адно, што менавіта. Бралі ўсё! Цяпер гэтая дармаўшчына скончылася.
Эканоміка Расеі гібее цэлымі сектарамі. Беларуская эканоміка накіраваная на Расіі, але якар стаў цягнуць да дна.
Машынабудаванне - мінус 27% (паводле звестак за травень).
Мэбля - мінус 14%.
Продажы новых аўтамабіляў - мінус 26%.
Вугальная галіна - 80 млрд рублёў страт за першы квартал.
Стратныя 62% вугальных прадпрыемстваў.
Газпрам не ведае, куды падзець 60 млрд кубоў лішняга газу. Нават калі падарыць увесь гэты газ Беларусі, застанецца яшчэ два такія падарункі.
Беларускія заводы саступаюць кітайскім
Але справа не толькі ў падзенні попыту. Беларускія заводы сутыкнуліся з тым, што канкурэнцыя на расейскім рынку стала рэальнай. Кітайскія аўтобусы, грузавікі, камбайны, трактары заходзяць у Расею без асаблівых перашкод. Кітайцам важнае абарачэнне, яны дэмпінгуюць, ціснуць коштам, загачваюць рынак.
Беларусь нібы просіць: «закрыйце рынак, дайце нам прэферэнцыі. Хочам прадаваць МАЗы, а то кітайцы нас з'елі». Расея ветліва адмахваецца. Ім самім цяпер не да беларускіх праблем. Лабіяваць чужы экспарт, калі ў цябе сваё машынабудаванне ляціць у прорву, мякка кажучы, не да гэтага.
Гэта не інтэграцыя, гэта залежнасць
Тым часам беларуская эканоміка зацыкленая на Расеі так, як ніколі раней. 65% беларускага экспарту сыходзіць у РФ. Для прадпрыемстваў Мінпрама - да 80%. Гэта не проста залежнасць, гэта крытычная прывязка. Калі ў суседа смаркачы, у нас запаленне лёгкіх. Калі ў Расеі пачынаецца рэцэсія, у Беларусі аўтаматычна пачынаецца крызіс збыту.
Кітай? Кітай даўно разглядае Беларусь не як супольніка, а як пляцоўку для сваіх інтарэсаў. Асаблівых «даверных дачыненняў» Пекін не стварае. Яму цікавейшыя актывы, заводы, кантракты пад сваю юрысдыкцыю. Адкрываць рынкі для беларускіх тавараў ніхто ў Пекіне не збіраецца. Максімум - гэта купляць нешта за танную цану або за пазыкі.
Афрыка, Азія, Лацінская Амерыка - тая самая «далёкая дуга»? І сапраўды так, у адсотках экспарт туды расце. Але калі пералічыць у грошах, то ўвесь беларускі экспарт у Афрыку, гэта менш, чым пастаўкі ў адну Ленінградскую вобласць. Геаграфія прыгожая, а лічбы сумныя.
Захад нам дапаможа! Ці не?
Памятаеце, як Астап Бэндэр шукаў мільянераў? Так і ўлады з Менска кожны год шукаюць новы Захад, які дасць грошай, адкрые рынкі і скажа: «Ну добра, давайце жыць дружна».
Толькі Захад - не таварыш Карэйка. Ён не хаваецца ў сутарэнні з мяшкамі валюты, гатовымі да выдачы па першым патрабаванні. І манеры Панікоўскага з фразай «дай мільён» ніяк не паўплываюць. А спробы падобныя былі.
«Мы гатовыя інтэгравацца, калі ў вас ёсць грошы. Калі грошай няма - навошта нам гэта?»- неяк сказаў Лукашэнка на публіку.
Свабодных грошай у свеце больш не даюць, асабліва рэжымам з таксічнай рэпутацыяй. Захад для Беларусі пакуль закрыты. Там чакае хіба што чарговы пакет санкцый, а не кантракты.
Дарэчы, Еўразвяз зацвердзіў 18-ы пакет санкцый. Не супраць «дрэнных расейцаў», а менавіта супраць эканомікі вайны, якая ўключае і Беларусь.
Фактычна, уладам нагадалі: пакуль Менск падыгрывае Крамлю - чакаць нармальных гандлёвых дачыненняў бескарысна.
Ніякіх крэдытаў, ніякіх ільгот, ніякіх «адкатаў да даваеннай логікі». Падобна на тое, што Захад ужо не верыць у размовы пра «нейтралітэт».
На практыцы для Беларусі гэта значыць, што экспарт у ЕЗ закрыты. Захад не будзе ратаваць Беларусь, пакуль тая гуляе ў Еўразійскую рулетку з Расеяй. І чакаць, што там «даруюць усе» і перагорнуць старонку – гэта ўсё роўна што стаяць на рэйках каля стрэлкі з надпісам «Расея» і спадзявацца, што цягнік спыніцца па камандзе: «стой, раз-два».
Цяпер засталося толькі сядзець ля чыгуначных стрэлак і вызначаць: далей рухацца ў тупік, або спрабаваць шукаць шлях сур'ёзна.